ΠΑΛΑΙΟΣ ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ

ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ
Το χωριό μας έχει να επιδείξει πλούσια (και σπάνια για τα τοπικά δεδομένα) πολιτιστική δραστηριότητα σε μια περίοδο που εκτείνεται χρονικά από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 μέχρι σήμερα. Η εφημερίδα που εκδίδει ο Πολιτιστικός μας Σύλλογος, εντάσσεται σε αυτήν την πολιτιστική προσπάθεια και, παρά το γεγονός ότι η περιοδικότητά της ‘ταλαιπωρήθηκε’ σημαντικά, ‘Η ΑΥΓΕΝΙΚΗ’ συνεχίζει να εκδίδεται για σχεδόν μια περίοδο δύο δεκαετιών. Οι εξελίξεις της σύγχρονης εποχής και οι απαιτήσεις πολλών αναγνωστών μαζί με την ευνοϊκή συγκυρία της χρηματοδότησης του έργου (από την Αναπτυξιακή Εταιρεία, βλ. προηγούμενη έκδοση) ήταν καθοριστικά στοιχεία που συνέβαλαν, ώστε να εξοπλίσουμε την αίθουσα μας με Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, και την δυνατότητα  η εφημερίδα μας να εκδίδεται και σε ηλεκτρονική μορφή. Από σήμερα κιόλας μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα μας στο Διαδίκτυο: http://www.avgeniki.gr  και να μαθαίνετε νέα του χωριού μας, να επικοινωνείτε με συγχωριανούς σε όλον τον κόσμο και να μας στέλνετε τα άρθρα σας. Θα είναι ιδιαίτερη τιμή για όλους μας στον Πολιτιστικό Σύλλογο να μας στέλνετε επίσης συμβουλές για να βελτιώνουμε συνεχώς την εικόνα και τη μορφή της εφημερίδας. Οι δυσκολίες πάντως υπάρχουν. Έλλειψη αρθρογράφων και έλλειψη οικονομικών πόρων είναι δύο μόνο από αυτές. Η συντακτική ομάδα της εφημερίδας θα καλωσορίσει κάθε άρθρο από Αυγενικιανούς σε κάθε γωνιά του πλανήτη που θα σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με το χωριό μας. Επίσης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος θα δεχτεί με μεγάλη χαρά κάθε οικονομική βοήθεια για την ενίσχυση αυτής της προσπάθειας. Η βιωσιμότητα μιας εφημερίδας είναι συλλογική υπόθεση. Αφορά όλους μας.                                             Η ΑΥΓΕΝΙΚΗ  Δήμου Παλιανής  Ηράκλειο Κρήτης
 Τηλ. +30-2810-792088 και +30-2810-791989,  Fax: +30-2810-791989, 
e-mail: info@avgeniki.gr  Web site: http://www.avgeniki.gr 

Συντακτική Ομάδα 
Παυλάκης Μάνος
Δερμιτζάκης Γιάννης
Κοσμαδάκης Αντώνης
Κοσμαδάκης Σπύρος
Χελιδώνης Λάμπης
Περάκης Γιάννης
Σταυρουλάκη Στέλλα
Συνεργάτες Έκδοσης
Παυλάκη Πέλλα 
Παναγιωτάκη Μαρία
Πρεβελιανάκης Βασ.

Η μετονομασία των επισκόπων σε Μητροπολίτες και του Μητροπολίτου σε Αρχιεπισκόπου

    Oι δύο πρώτοι από αριστερά είναι άγνωστοι και μετά ακολουθούν: Τυλάκης Εμμ. Μιχαήλ, Βλαχάκης Στυλ. Γεώργιος, Σταυρουλάκης Μυρ. Κωνσταντίνος, Παυλάκης Ευαγ. Εμμανουήλ, Κοσμαδάκης Ιωαν. Αντώνιος, Αρχιεπίσκοπος κ. Ψαλιδάκης Ευγένιος, π. Χατζάκης Κωνσταντίνος (Παπα-Κωστής), Βλαχάκης Ιωαν. Σταύρος, Πετράκης Νικ. Κωνσταντίνος, Ζερβάκης Κων. Χαράλαμπος, Καλαϊτζάκης Ιωαν. Εμμανουήλ, αδερφή Αρχιεπισκόπου. 

Μία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, λέει μία παροιμία των Κινέζων και εξηγούμαι: Αυτήν τη φωτογραφία τη βρήκα στου παππού μου του Αντώνη, ο οποίος θυμάται:

‘Ήτανε η σαρακοστή του θέρους το 1963. Το κοινοτικό και το εκκλησιαστικό συμβούλιο Αυγενικής αποφάσισαν να πουν τα χρόνια πολλά στον κ. Ευγένίο Ψαλιδάκη. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, πήγαν και του ευχήθηκαν. Ο Αρχιεπίσκοπος τους ευχαρίστησε και τους κάλεσε για τραπέζι στην Αρχιεπισκοπή, γιατί, όπως είπε, τους Αυγενικιανούς τους έχει σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά του’.

Αυτό το τελευταίο μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και άρχισα να το ψάχνω λίγο. Την περίοδο 1831 έως 1870 ο Μητροπολίτης Κρήτης εμφανίζεται ως ο ‘Κυρίαρχος της Εκκλησίας της’. Το 1882 με τη συγκρότηση και την επαναλειτουργία της επαρχιακής Συνόδου ενισχύεται και ο ρόλος των επισκόπων, οι οποίοι δεν έχουν πλέον την εξάρτησή τους από τον Μητροπολίτη Κρήτης, αλλά αποκτούν τη θέση την οποία ορίζει ο 34ος Αποστολικός Κανόνας. Έτσι, ο Μητροπολίτης Κρήτης θεωρείται πρώτος μεταξύ ίσων και ο έχων την προεδρία της Ιεράς Συνόδου. Στο εξής, λοιπόν, δεν είναι ο Κυρίαρχος των Επισκόπων. Η πατριαρχική συνοδική πράξη (αρ. 812, 25/09/1962) ανυψώνει σε Μητροπόλεις τις Επισκοπές και σε Μητροπολίτες τους Επισκόπους. Η έκδοση της πράξεως αυτής οφειλόταν σε παλαιότερο αίτημα της NB’ Επαρχιακής Συνόδου προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο όπως και μαρτυριέται:

‘Δια της υποβληθείσης εις την Αγίαν και Ιεράν Σύνοδο πράξεως της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου Κρήτης, της 13ης Νοεμβρίου 1959 (περί μετονομασίας των Ιερών Επισκοπών Κρήτης εις Μητροπόλεις και των οικείων Επισκόπων εις Μητροπολίτας) προτείνεται ομοφώνως και παραλλήλως, όπως η Ιερά Μητρόπολις Κρήτης μετονομασθεί εις Αρχιεπισκοπήν Κρήτης, ο δε Μητροπολίτης Κρήτης μετονομασθεί εις Αρχιεπίσκοπoν Κρήτης διατηρών απάσης της μέχρι σήμερον προνομίας αυτόν και παραμένοντος ασαλεύτου του ισχύοντος εκκλησιαστικού καθεστώτος της εν Κρήτη Ορθοδόξου Εκκλησίας’.

Το αίτημα γίνεται δεκτό από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη διαφορά να μνημονεύεται στο εξής ο Οικουμενικός Πατριάρχης και όχι ο Κρήτης. Υπήρξαν τότε αντιδράσεις από το Μητροπολίτη Κρήτης Ευγένιο Ψαλιδάκη, που τις γνωστοποιεί εγγράφως στο φανάρι. O Oικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας συνέστησε απόλυτη αφοσίωση στις αποφάσεις της Μητέρας Εκκλησίας, υποδεικνύοντάς του την τιμή να προεδρεύει πλέον συνόδου Μητροπολιτών και όχι επισκόπων:

‘Δια της ανυψώσεως των εν Κρήτη Ιερών Επισκόπων σε Μητροπόλεις ετιμήθη και η υμετέρα Ιερότης και δη όσον ουδείς των προκατόχων αυτής, διότι έλαχεν αυτή τη τιμή ίνα προΐσταται και προεδρεύει συνόδου Μητροπολιτών, διατηρούσα και τα νυν πάντα τα υπό του καταστατικού και επί του επισκοπικού καθεστώτος αναγνωριζόμενα αυτή προνόμια’.

Οι ρυθμίσεις όμως αυτές ήταν αντίθετες με τους κανόνες της 14ης Πρωτοδευτέρας συνόδου που καθιστά υποχρεωτική την αναφορά του ονόματος του Μητροπολίτη στις Ιερές τελετές από τους Επισκόπους και τον 12ον Δ΄ οικουμενικής συνόδου ότι:

‘τιμής ένεκεν προβιβασμός Επισκόπων σε Μητροπολίτη δεν συνεπάγεται την αφαίρεση κανενός δικαιώματος από τον ‘κατ’ αλήθειαν’ Μητροπολίτη’

Υπήρχε λοιπόν η υποψία αλλοιώσεως του Εκκλησιαστικού καθεστώτος της Κρήτης με την ανύψωση των υφισταμένων Επισκόπων και η μη μνημόνευση του ίδιου αλλά του Οικουμενικού. Γι’ αυτό και ο Μητροπολίτης Κρήτης δήλωσε:

‘δηλώ εις την Ιερά σύνοδο ότι αντιτίθεμαι κατά πάσης τροποποιήσεως του ισχύοντος σήμερον καταστατικού χάρτου της ημιαυτόνομου Εκκλησίας Κρήτης, μη ερειδομένης επί των Ιερών κανόνων και θιγούσης οπωσδήποτε την ακεραιότητα των δι’ αυτών διασφαλιζομένων προσωπικών δικαίων του Μητροπολίτη Κρήτης και προέδρου της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου Κρήτης ως ημιαυτόνομου Μητρόπολις του Οικουμενικού Θρόνου. Ούτω πράττω όχι εξ’ ιδιοτελείας, αλλά εκ καθήκοντος και χρέους, αμυνόμενος δε του θεσμού του επί των Ιερών κανόνων ερειδομένου πολιτεύματος της Εκκλησίας Κρήτης.’

Ο μακαριστός παπά Κωστής ήταν ενήμερος τον γεγονότων και αποφάσισε να γράψει επιστολή προς το Πατριαρχείο και να ενισχύει τον Μητροπολίτη μας. Θεώρησε όμως καλό την επιστολή αυτή να την στείλει η κοινότητα Αυγενικής. Μετά από αυτά το Πατριαρχείο (αρ. 283 Πατριαρχική Συνοδική Πράξη, 28/02/67) ικανοποίησε το αρχικό αίτημα των αρχιερέων Κρήτης, σύμφωνα με το οποίο ο Ιερότατος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης διατηρεί την προεδρία της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της εν Κρήτη Ορθοδόξου Εκκλησίας και πάντα τα υπό των κειμένων διατάξεων προβλεπομένων λοιπά προνόμια και δικαιώματα.

Στην περιοδεία που έκανε στην Κρήτη ο Οικουμενικός Πατριάρχης σταμάτησε στην ‘Παναγία’ και ευλόγησε το χωριό και κατοίκους. Στη συνοδεία του Πατριάρχη ήταν και ο τότε Νομάρχης κ. Νταουντάκης, ο οποίος συνέστησε τον κοινοτάρχη του χωριού μας στον Πατριάρχη. Ο Παναγιότατος ασπάστηκε τον κοινοτάρχη και ο κύριος Νταουντάκης έκανε την παρατήρηση ότι αυτό το φιλί ανήκει σ’ όλη την Αυγενική.

Αντώνης Εμμ. Κοσμαδάκης